Cederbloesem oogt

Een poos geleden kreeg ik van een buurman een paar stukken ceder. Het hout had jarenlang bij zijn moeder in de schuur gelegen. Het was van een boom in de tuin die te groot werd.

Kurkdroog hout dus, het dikste bijna 30 cm diameter, alles nog voorzien van schors. Schors met een prachtig gerimpelde structuur, bruikbaar voor andere dingen dan draaien.

Het hout zelf heeft een mooie tekening met prachtige concentrische ringen op het kops. Door die ringen liet ik me inspireren tot bloemvormen: een nog half gesloten knop en een bloem die vol open is en waarvan het hart opbolt.

Tot lensvorm vermaakt, wordt het object een oog waarvan de iris wel weer de concentrische ringen vertoont.

Ik maak de objecten door stukken cederstam kops op een opspanplaat te schroeven, gecentreerd op het hart van de stam, de schroeven buiten de diameter die de bloemsteel moet worden. Zo kan ik op de draaibank de kop en bovenrand vormgeven. Daarna maak ik op een opspanplaat een hulpstuk dat gecontramald is op de kop van de bloemknop. De bloemknop past nu omgekeerd in de draaibank, tussen de gecontramalde vorm en het lossekopcenter. Ik kan nu de bloemsteel draaien. De bloemen zijn nu klaar; bloemblaadjes vind ik overbodig.

Voor het oog zaag ik een bloemknop doormidden. Ik gebruik de kettingzaag. Door de helften te vlakken op de gewenste dikte en weer op elkaar te lijmen ontstaat de oogvorm. Dat valt tegen. Hoe krijg je de twee onregelmatige vormen vlak genoeg om mooi te sluiten? Het midden dreigt altijd iets op te bollen. Met de bovenfrees haal ik het hele middendeel van de helften weg, zodat er slechts buitenranden van 10 mm breed overblijven. Op die randen zijn de helften te mooi sluiten en te lijmen.

De iris is een ingelegd stuk, ook gedraaid uit een stuk kops ceder. Om de sparing daarvoor te draaien boor ik in het hart van het oog eerst een gat voor een houten pen. Daar komt het lossekopcenter tegenaan. Op de opspanplaat schroef ik twee plaatje multiplex; het bovenste voorzien van een gat waar de steel van het oog in pas. Dat werkt als meenemer.

De laatste verschillen in bolling van het oog en de iris moet ik wegschuren. Door de vouw in het oog is de iris nooit helemaal passend te draaien.

Diameter 25 cm; hoogte 19 cm
Ceder (Cedrus atlantica)
2005

Dit artikel verscheen eerder in ActieRadius 50, juni 2006, kwartaalblad van Radius, Nederlandse Vereniging van Houtdraaiers.